Quan điểm của Will Partin cho rằng mô hình TI hiện tại khiến Dota 2 khó có thể phát triển hơn nữa.
Giải vô địch hàng năm của Dota 2, The International, có giải thưởng lớn nhất trong tất cả các bộ môn esports – 21 triệu đô la và vẫn có thể tăng lên nữa. Không giống như Overwatch League hoặc League Championship Series, The International không dựa vào các nhà tài trợ lớn hoặc bản quyền truyền thông. Thay vào đó, nó gần như hoàn toàn được gây quỹ bởi người hâm mộ, tạo ra một sự thay đổi dân chủ về chơi game chuyên nghiệp mặc với phạm vi ảnh hưởng cực kì rộng lớn của nó. Đối với người hâm mộ, đó là ngày hôi lớn nhất trong Dota 2,và nó mang đến hơn 20 triệu USD vào đấu trường chuyên nghiệp của trò chơi hàng năm.
Nhưng có một khía cạnh khác của The International, một trong những điều khiến Dota 2 trở thành một nơi khắc nghiệt cho khiến các giải đấu, đội tuyển, và (phần lớn) các tuyển thủ khó có thể kiếm sống. Mặc dù tất cả sự quyến rũ của The International, có rất nhiều bằng chứng cho thấy giải đấu này gây tổn thương cho Dota 2 nói chung
Chung quy là vì tiền. Hệ sinh thái Esports rất phức tạp và lợi ích kinh doanh của người tham gia (người chơi, đội,tuyển, nhà sản xuất, v.v.) không nhất thiết phải phù hợp. Các giải đấu kiếm tiền theo cách này, nhưng đội tuyển thì có thể theo cách khác. Lý tưởng nhất, các mô hình kinh doanh này sẽ không đụng chạm vào nhau, nhưng trong thực tế, chúng thường như thế, cách để hiểu lịch sử của esports là một loạt các nỗ lực nhằm đưa những mô hình này liên kết với nhau. Nhượng quyền thương mại, như đã thấy trong Liên Minh Huyền Thoại và Overwatch, là một chiến lược để làm như vậy, mặc dù nó đi kèm với điểm mạnh và điểm yếu. Nhưng Valve đã làm điều gì đó rất khác với Dota 2.
Dựa trên sự thành công của Steam, Valve thực hiện một phương pháp tiếp cận gián tiếp tới đấu trường chuyên nghiệp của Dota 2, bằng việc áp đặt các quy định khá “thoáng” đối với những người tham gia. CEO của Valve, Gabe Newell trong một bài phát biểu tại Đại học UT Austin đã khẳng định rằng, Valve sẽ chi tạo ra sản phẩm cho người dùng, còn thị trường sẽ quyết định giá trị của các hoạt động đó. Như vậy, Valve không tạo ra sản phẩm, mà thật chất là tạo nên một thị trường, sau đó ngồi yên mà hưởng lợi. Theo luận điểm của Gabe, thị trường tự do sẽ mang lợi ích của các bên hòa vào nhau, nhưng thật ra không phải như vậy.
Tưởng tượng nó như một cái lỗ đen. Hút hết mọi thứ xung quanh bao gồm người xem, tiền giải…., buộc tất cả mọi người và mọi thứ trong Dota 2 vào quỹ đạo. Cách dễ dàng nhất để hiểu được hiệu ứng này khi bạn xem các giải đấu được tổ chức bởi các bên thứ ba, thứ mà rõ ràng trở nên quá nhỏ bé so với TI.
“Đó là một hệ sinh thái đầy thách thức mà chúng tôi đấu tranh để có thể tồn tại mà không bị đào thải, mọi người, trừ Valve,” một nhân sự cấp cao của một tổ chức chuyên tổ chức sự kiện năm ngoái. “Khi giải thưởng đến 20 triệu đô, làm sao cạnh tranh nổi.”
Mặc dù The International luôn là giải đấu quan trọng nhất trong DotA 2, tầm quan trọng tương đối của nó đã tăng lên trong những năm gần đây. Từ năm 2011 đến năm 2016, khi các giải đấu do các bên thứ ba tổ chức, tỷ lệ phần trăm tổng giải thưởng Dota 2 hàng năm tập trung ở The International giảm từ 96% năm 2011 xuống còn 55% trong năm 2016. Trong hai năm qua, tuy nhiên,con số đó đã tăng trở lại. Trong năm 2017, tiền thưởng từ The International chiếm tới 65% tổng số tiền thưởng của Dota 2 và các con số của năm nay có vẻ trông tương tự. Điều này làm cho nó ngày càng khó khăn cho các giải đấu của bên thứ ba để đạt được xem trong mắt của người hâm mộ và người chơi như nhau.
Các nhà tổ chức giải đấu như ESL và Beyond The Summit cũng không còn các tùy chọn để tạo ra thêm doanh thu do sự thay đổi chính sách của Valve. Trong nhiều năm trước, họ có thể sử dụng các công cụ huy động vốn từ cộng đồng của riêng mình như những quyển sách compendium giống với điều Valve làm, hay những món đồ lưu niệm mang thương hiệu giải đấu, để tăng cường giải thưởng và bù đắp chi phí cho các sự kiện ngoại tuyến. Nhưng, vào năm 2016, Valve đã ngừng cấp phép cho họ làm như thế
“Điều này quan trọng hơn cả các giải thưởng,” nhà thống kê nổi tiếng Dota 2 của Alan, “Nahaz” Bester trong một bài phê bình về Dota Pro Circuit (DPC) cuối năm ngoái. “Trong khi Valve đồng tài trợ tiền thưởng cho mạng LAN DPC, các nhà tổ chức bên thứ ba không thể sử dụng huy động vốn từ cộng đồng để bù đắp các chi phí sản xuất như cách Valve làm với TI… điều này có nghĩa là không có chỗ trong ngân sách cho các tiện nghi như vé máy bay hạng sang hay phục vụ đồ ăn nhẹ nửa đêm mà người chơi đã mong đợi. ”
Các nhà tổ chức giải đấu và người hâm mộ có lý thuyết khác nhau về lý do tại sao Valve thực hiện quy tắc này, nhưng câu trả lời đơn giản nhất lại có thể chính xác nhất: “huy động vốn từ cộng đồng vào giải thưởng của bên thứ ba có thể làm tổn hại đến huy động vốn giải thưởng trong TI”. Nhiều người nghĩ rằng tiền thưởng từng năm cứ tăng dần lên là Dota 2 đang tăng trưởng, nhưng chiếu theo số lượng người chơi và thu nhập đang giảm dần dần thì hiểu theo một cách khác là Valve đang chiếm thị phần ngày càng nhiều trong chiếc bánh của chính nó mà thôi.
Kết quả là, các giải đấu của bên thứ ba thấy mình bị bắt trong một cảnh quan thu hẹp và ngày càng tàn nhẫn, buộc phải cạnh tranh về các điều khoản bất bình đẳng với một trong những công ty có lợi nhuận lớn nhất trên thế giới. Kết quả là một vòng luẩn quẩn trong đó người chơi chuyên nghiệp phụ thuộc ngày càng nhiều vào The International, và không có giải đấu nào của bên thứ ba có thể cứu họ khỏi điều này..
Điều này cũng tạo nên những thách thức cho những chủ sở hữu muốn lập team Dota 2. Khác với các eSports được nhượng quyền khác, nơi bạn phải bỏ ra hàng triệu đô la cho một suất đấu và đồng ý với tất cả các loại quy tắc về xây dựng thương hiệu, nhân sự và bồi thường tối thiểu.
Bên cạnh đó ,không giống như các esports được nhượng quyền, Dota 2 có rất ít gánh nặng khi muốn lập team. Chủ sở hữu các team ở LMHT hoặc Overwatch phải huy động hàng triệu đô la cho một suất đấu và đồng ý với tất cả các loại quy tắc về xây dựng thương hiệu, nhân sự và tiền lương tối thiểu. Trong khi đó ở Dota 2 thì bạn muốn lập team thế nào và trả cho họ bao nhiêu cũng được!!
Tiền lương ở mức thấp so với giải thưởng, nên người chơi ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn trên lòng trung thành với tổ chức.
Và thế là dù dễ lập team, nhưng không mấy nhà đầu tư thấy Dota 2 là một đề xuất hấp dẫn. Và The International là một phần quan trọng trong đó. Bởi vì giải thưởng của nó quá lớn so với những gì còn lại trong năm, người chơi được khuyến khích theo đuổi chiến thắng ở Seattle (hoặc năm nay là Vancouver) để đảm bảo có thể trả lại chi phí của nhà đầu tư hay tổ chức bỏ ra cho họ.
Sự không phù hợp này có kết quả dự đoán được. Muriel Huisman, một huấn luyện viên Dota 2, người gần đây nhất đã làm việc cho tổ chức Vega Squadron có trụ sở tại Matxcơva, mô tả các vấn đề hóc búa mà team phải đối mặt:
Giải thưởng của giải đấu này chiếm khoảng một nửa số tiền thưởng của một mùa giải Dota 2 điển hình, có nghĩa là một vé đến The International có giá trị hơn là màn biểu diễn của bạn trong mùa giải… [kết quả là] , người chơi thường xuyên phá vỡ hợp đồng hoặc / hoặc thỏa thuận miệng được làm từ trước để gia nhập vào các team có cơ hội đi TI cao hơn, bởi vì ngay cả tiền thưởng cho vị trí cuối cùng trong TI cũng đáng từ ba đến sáu tháng lương của tuyển thủ. ”
Đó rõ ràng không phải là một tình huống tốt cho các đội. Bên cạnh những rắc rối hành chính và chi phí của việc lập các hợp đồng mới hoặc tái đàm phán tài trợ, bầu không khí này khiến các đội ở trạng thái phải liên tục thay đổi, khiến cho việc lập kế hoạch chiến lược dài hạn khó khăn hơn nhiều. Khi đội của bạn có thể sụp đổ bất cứ lúc nào, không có nhiều ý nghĩa khi lập kế hoạch cho 5 năm tới cả.
Xu hướng nhảy cóc sang team khác của người chơi là mối đe dọa quanh năm, bất chấp các quy tắc mà Valve đã thiết lập qua nhiều năm để ngăn cản họ làm như vậy. Vấn đề này có thể thấy rõ nhất trong tháng 5 ở vòng loại khu vực cho The International. Các đội không kiếm được lời mời trực tiếp có xu hướng disband, trao đổi người chơi lung tung để tập hợp một đội hình khác cho vòng loại kế tếp. Không có bộ môn esport hàng đầu khác có mức độ bất ổn như thế này, đây không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Đó là hậu quả tự nhiên của việc Dota 2 chuyên nghiệp thiếu các cấu trúc chủ yếu.
“Tiền lương tuyển thủ trong Dota 2 khá thấp vì đội hình luôn không ổn định” Huisman giải thích. “Cứ như thế lương luôn nhỏ hơn tiền thưởng giải đấu, và người chơi tiếp tục ưu tiên lợi nhuận ngắn hạn hơn là lòng trung thành và ổn định lâu dài.”
Còn tệ hơn nữa, cơ chế này khuyến khích người chơi bỏ mọi thứ và tập trung tất cả cho The International sẽ làm tổn thương lợi nhuận của nhà tài trợ cho họ – người mà mô hình kinh doanh của họ không chỉ dựa vào việc kiếm tiền thưởng (bán áo từ hình ảnh tuyển thủ chẳng hạn). Nhưng rất ít game thủ có kiếm lợi nhuận về theo kiểu thế
Thật dễ dàng để đổ lỗi cho người chơi về những gì có thể trông giống như tầm nhìn thiển cận, nhưng nó phức tạp hơn thế. Những người chơi DotA 2 đã tìm thấy chính mình là một phiên bản thử nghiệm của Stanford, trong đó họ sẽ được chọn nhận 1 viên kẹo ngay lập tức, hay là 2 viên nếu họ có thể kiên nhẫn đợi một thời gian. Và thế là những game thủ có đời sống bấp bênh luôn muốn viên kẹo ngay lập tức cơ (TI).
Và tại sao không? Người chơi chuyên nghiệp không chỉ chơi Dota 2 thôi. Họ cũng phải đối phó bài toán kinh tế khi việc ký hợp đồng với một đội không nhất thiết phải là một chiến lược tối ưu. Người chơi có lý do tốt (hơi mạo hiểm) để tránh một số đội dù họ đảm bảo đủ tiền trả lương vì mối đe dọa liên tục bị bỏ rơi . Và cũng bởi người chơi Dota 2 không thể làm bất cứ điều gì ngoài tập luyện để sinh thêm lợi nhuận, các đội không có cách nào để đảm bảo một mức lương hấp dẫn so với khả năng của tuyển thủ. Và đó là một vòng luẩn quẩn khác.
Những ai bảo vệ Dota 2 sẽ chỉ ra rằng 49/50 game thủ chuyên nghiệp kiếm tiền nhiều nhất trong lịch sử eSports là từ Dota 2, và hầu hết là nhờ vô địch TI. Nếu tính tất cả, tiền thưởng và tiền lương thì các player Dota 2 là những người kiếm nhiều nhất. Tuy nhiên, trang esportsearnings.com đã theo dõi xuyên suốt thu nhập của các Dota 2 players. Trong top 500 players (gần như tất cả những ai từng chơi Dota 2 chuyên nghiệp), tiền thưởng trung bình là 288 ngàn USD, khoảng 41 ngàn USD mỗi năm. Không quá nhiều, thậm chí có thể tệ hơn. Thu nhập ở giữa lại là một câu chuyện khác. Julz, một game thủ ở SEA, kiếm được 39 ngàn USD từ năm 2013, hay 6 ngàn rưỡi mội năm, mức lương thuộc chuẩn nghèo ở nhiều quốc gia đang phát triển.
1/5 trong tổng số 144 triệu USD giải thưởng từ lúc Dota 2 ra mắt thuộc về khoảng 10 players, không khác gì chênh lệch giàu nghèo hiện nay ở nhiều nơi trên thế giới. Ngoài ra thì sự chênh lệch giữa thu nhập của những player hàng đầu và trung bình là khá lớn. Như các thành viên Team Liquid có thể kiếm được 100 – 200 ngàn mỗi năm, và đó là vì họ vô địch TI. Chẳng ai muốn đầu tư chừng đó cho mấy team thua cuộc cả.
Tất nhiên mức lương sẽ sụt giảm thảm hại ở các team tier 2, gần như là không có gì. Cựu game thủ chuyên nghiệp đầy tai tiếng SmasH từng cho biết mức lương của mình ở team Infamous là 90 USD mỗi tháng. SmasH sau đó bị ban vì dàn xếp trận đấu cùng đồng đội, và anh ta giải thích là vì nghèo nên không có nhiều lựa chọn. Các thành viên team Rave trước đây cũng từng cho biết team mình phải ăn trứng sống qua ngày để tiết kiệm tiền lúc bootcamp tại Hàn Quốc.
Làm sao mà sự nghèo đói lại có thể tồn tại ở môt giải đấu 20 triệu USD? Chính là vì thị trường không được điều hành chặt chẽ khi tài sản cứ được đẩy cho một nhóm nhỏ người nhờ vào sự thuận lợi về cấu trúc của họ. Kipspul suy nghĩ: “Việc trở thành một team tốt có ý nghĩa thế nào nếu các đối thủ của bạn cần một công việc hàng ngày để kiếm sống?”
TI không phải là nguyên nhân chủ yếu của vấn đề này, chúng là sự tích tụ của hệ sinh thái Dota 2 trong nhiều năm. Thậm chí TI còn khiến mọi chuyện tệ hơn khi giải đấu này liên tục dồn ép đội tuyển giải đấu hay người chơi hơn nữa. Cho tới khi nó có thể được thay đổi thì không có gì khiến Dota trở nên ổn định được cả.
Dota 2 sẽ chẳng đi đâu cả, cho dù nó vẫn sẽ là một tựa game nổi bật trên Steam, cũng như có lượng view đáng kể trên Twitch. Nhưng nếu Dota 2 còn tồn tại 5 năm nữa, vậy nó sẽ phục vụ cho ai? Và vai trò của TI lúc đó là gì? Còn hiện nay, những người thắng cuộc thật sự chỉ là vài top team và Valve. Cách để giúp mọi người chính là Dota 2 cần phải được siết chặt hơn bởi Valve. Valve có thể xem xét để rót tiền vào các giải đấu nhỏ như giải North American Dota Challenger League mà PPD mới cho ra mắt (Blizzard dùng cách tương tự để hồi sinh thị trường eSport của StarCraft II).
Valve cũng có thể phân phối lại tiền thưởng TI để hỗ trợ các team bị loại sớm, hoặc thậm chí là những team gần qualify. Số tiền này không có nghĩa lí gì với người chơi đạt hạng nhất nhưng rất có ý nghĩa với những team top dưới khi việc cạnh tranh để đảm bảo họ đủ sống rất khắc nghiệt. Huisman thậm chí còn đề xuất một chu trình như sau : “nhiều người chơi đồng ý bỏ 1-2 năm ra thử nghiệm Dota 2 ->tìm tài năng mới ->tạo ra môi trường chuyên nghiệp cho họ tập luyện -> Dota 2 ngày càng chuyên nghiệp hơn.”
Tất nhiên việc này yêu cầu hy sinh từ Valve, cho dù trong việc cắt giảm lợi nhuận (ngắn hạn). Nhưng nó sẽ thiết lập cho sự thành công lâu dài của Dota 2. Ở phiên bản hiện tại, The International là một nhân vật phản diện cho phiên bản tốt nhất trong tương lai của Dota 2, một phiên bản hỗ trợ tập trung vào người chơi nhiều nhất có thể, xây dựng chất lượng cạnh tranh trong nhiều năm tới.
Nếu Valve có thiện chí hoàn thiện mô hình đấu trường chuyên nghiệp của Dota 2, thì có lẽ những người chơi chuyên nghiệp cũng sẽ đồng lòng giúp cho họ.
Bài viết được dịch từ Kotaku
